Chociaż zainteresowanie czerniakiem rośnie, to świadomość Polaków na jego temat jest wciąż niska. Aby w jeszcze większym stopniu upowszechnić wiedzę o tym nowotworze, Akademia Czerniaka zainaugurowała program profilaktyczno-edukacyjny „Znamię! Znam je?”.
W jego ramach co roku w maju odbywa się także Tydzień Świadomości Czerniaka, który ma zachęcić społeczeństwo do regularnego badania skóry oraz przestrzegania podstawowych zasad ochrony przez czerniakiem.
Podczas Tygodnia Świadomości Czerniaka Polacy dowiadują się, kto jest najbardziej narażony na czerniaka, na co zwracać uwagę przy czerniaku i jak skutecznie bronić się przed nowotworem.
W ramach kampanii opracowany został także unikalny w skali kraju program dla wyższych klas podstawowych (7-8 klasa) oraz szkół ponadpodstawowych realizowany również w naszej szkole.
Organizatorem Tygodnia Świadomości Czerniaka i kampanii „Znamię! Znam je?” jest Akademia Czerniaka, sekcja naukowa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej działająca pod patronatem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej.
Czerniaki są nowotworami o największej dynamice wzrostu zachorowań w Polsce. Paradoksalnie są to też najłatwiejsze w rozpoznaniu nowotwory, gdyż najczęściej rozwijają się na powierzchni skóry – wystarczy przynajmniej raz w roku obejrzeć swoje znamiona u lekarza specjalisty i obserwować czy nie pojawiły się nowe. Dlaczego więc statystyki nadal rosną? Kampania edukacyjna „Cała Polska sprawdza znamiona” ma na celu zwrócenia uwagi na znaczenie wczesnej profilaktyki nowotworów skóry, w tym najgroźniejszego z nich – czerniaka.
Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale mogą wystąpić także w obrębie ust, nosa czy gałki ocznej. Co roku lekarze notują w Polsce ok. 3700-4000 nowych zachorowań na czerniaka. Pod względem rosnącej liczby zachorowań to pierwszy z kolei nowotwór u mężczyzn i drugi u kobiet.
W Polsce umieralność na tę chorobę jest o 20% wyższa niż w Europie, przy o 40% mniejszej częstości zachorowań. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest późna wykrywalność oraz brak świadomości na temat profilaktyki czerniaka. Co roku wzrasta również zapadalność na czerniaka wśród dzieci i osób poniżej 20. roku życia.
Dlaczego należy badać znamiona?
Czerniak może być nowym znamieniem na skórze, ale może też powstać z już istniejącego zdrowego znamienia pod wpływem słońca lub światła UV stosowanych w solariach.
– Zwykły pieprzyk może okazać się czerniakiem rozwijając się w ciągu kilku miesięcy, kolejne kilka miesięcy to jego rozwój w głąb skóry. Czerniak charakteryzuje się agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami, które są trudne w leczeniu farmakologicznym. Tymczasem, usunięcie czerniaka, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, a działanie nas lekarzy ogranicza się właściwie do wycięcia zmiany przypominającej znamię, pozwala na wyleczenie prawie 100% chorych. Dlatego tak ważne jest jego szybkie i prawidłowe rozpoznanie! – tłumaczy prof. dr hab. Piotr Rutkowski, Przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytucie Badawczym.
ABCDE czerniaka, czyli jak rozpoznać czerniaka
Czerniaki mają wiele cech charakterystycznych, które pomagają w ich rozpoznaniu. Cechy te określane są za pomocą kryteriów ABCDE:
A – asymetria
B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia
C – czerwony, czarny, niejednolity kolor
D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6mm
E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu
Jeśli Twoje znamię ma niektóre z powyższych cech nie czekaj i niezwłocznie zgłoś się do lekarza dermatologa lub chirurga – onkologa! Wczesna diagnoza i wycięcie znamienia daje prawie 100% szans na wyleczenie.
O kampanii „Cała Polska sprawdza znamiona”
W ramach kampanii powstały filmy edukacyjne przedstawiające m.in. mechanizm powstawania czerniaka oraz działanie filtrów przeciwsłonecznych, a także gra typu memory, dzięki której zapamiętamy jakie cechy znamion powinny nas zaniepokoić. Materiały te w przystępny sposób przybliżają jak rozwija się choroba i jak można się przed nią uchronić.
Gra: https://www.akademiaczerniaka.pl/akademia-czerniaka/nasze-kampanie/kampania-znamie-znam-je/program-do-szkol/gra-memory
Filmy: https://www.youtube.com/watch?v=H-RQqWIOXcI